Prof. dr. Annet de Lange: Van Verzuim naar het Preventieve “Fit-gesprek”

Wat kunnen wij leren uit het onderzoek over het thema Duurzame inzetbaarheid binnen de verpleging, verzorging en thuiszorg? In totaal onderzoek ik vanuit het programma Over Morgen 182 VVT organisaties over het thema duurzame inzetbaarheid. Daarnaast voer ik binnen zes verschillende academische werkplaatsen intensief participatief actieonderzoek uit om nog meer kennis op te halen over de implementatie van relevante interventies in de praktijk. Ik bekijk hierin vooral wat wel en niet werkt in de praktijk.

Uit de metingen binnen de zorgorganisaties wordt duidelijk dat de sector een hoog verzuimpercentage kent. Het gemiddelde verzuimpercentage was in 2022 ruim 9.16% (Vernet). Binnen de academische werkplaatsen zie ik ook hogere gemiddelde cijfers terug van 6.8% in kleinschalige thuiszorgorganisaties tot wel 10.7% in grotere zorgorganisaties.

Uit de analyses van de verkregen data onder zorgmedewerkers is mij duidelijk geworden dat er interventies mogelijk zijn op verschillende onderwerpen. Het onderstaande fitmodel geeft deze onderwerpen weer.

Fitmodel Duurzame inzetbaarheid (De Lange et al., 2015)

De interventies zetten we in op de volgende thema’s:

• Het zelfmanagement of de eigen regie van de zorgmedewerkers: Hierbij gaat het om de mate van zelfregie die medewerkers ervaren in het vormgeven van het eigen werk. Zichzelf uitdagen en doelen stellen (sociaal en structureel) zijn hierbij van belang. Ook belemmeringen wegnemen en de positieve kanten inzien spelen hierin een rol. Veel zorgmedewerkers geven een verhoogde herstelbehoefte weer in het werk en hebben ruimte voor het aanleren van meer zelfmanagementvaardigheden in het vinden van de juiste werk-privé balans.

• Ontwerp van werk en leiderschap: Hierbij gaat het om wat medewerkers ervaren bij het uitvoeren van hun taken. Veel zorgmedewerkers geven aan dat er verbetering mogelijk is in de autonomie op het werk, in het verkrijgen van positieve steun of feedback van de leidinggevende en met name in de ontwikkel- of loopbaanperspectieven op het werk.

• HR instrumenten: Welke HR instrumenten zijn beschikbaar en worden ook gebruikt? Hierin kan een onderverdeling gemaakt worden in ontzie-, benut-, behoud- en ontwikkelinstrumenten. Veel instrumenten zijn ook door de CAO verplicht, zoals scholing en verlof. In de bijlage is een overzicht van alle HR-instrumenten te vinden. Uit het uitgebreidere onderzoek binnen de academische werkplaatsen zien wij dat “Ontzie HR” praktijken nog meer ingezet kunnen worden voor kwetsbare werkenden en de zichtbaarheid van alle HR praktijken binnen de organisatie op verschillende niveaus verbeterd kan worden.

De zes academische werkplaatsen zijn op dit moment bezig met het implementeren van relevante duurzame inzetbaarheid interventies op de volgende thema’s: HR strategie en samenwerking, job crafting, loopbaanperspectieven ontwikkelen, employee journey en duurzame inzetbaarheid (van warme onboarding tot uitdiensttreding), werkgeluk HR toolbox ontwikkelen, verzuim aanpak innoveren, HR functiehuis herijken en goed werkgeverschap verder uitwerken.

Hierdoor is duidelijk geworden dat de focus niet uitsluitend meer ligt op verzuim, maar dat er juist kansen gezocht worden in het integraal dragen en door ontwikkelen van een preventieve duurzame inzetbaarheid aanpak binnen de VVT-organisaties. Zie hiervoor het mooie voorbeeld binnen Kalorama over het thema “werkgeluk”. Bekijk hier de video. Wil je preventief in gesprek kunnen gaan over het thema duurzame inzetbaarheid? Dit kan via de Fitgame. Je vindt de fitgame hier.

In de volgende blog vertel ik meer over de eerste resultaten van het actieleren van bestuurders binnen de VVT.