Stevig staan als het stormt

Je professionele identiteit als ankerpunt

Wie ben jij, als alles om je heen beweegt? Ben je veranderaar, locatiemanager, kwartiermaker, teamleider, controller of manager kwaliteitszorg — of misschien een beetje van alles tegelijk? En wat maakt dat jij jouw werk precies zó doet, en niet anders? Wanneer de wereld om je heen verandert, helpt het als je weet waar jij van bent. Wat als je vak beschouwt: ben je meer leider of juist meer verbinder? Wat je belangrijk vindt, waar je trots op bent, wat je wilt bijdragen. En minstens zo belangrijk: wat je níet wilt doen, wat voor jou niet klopt. Dat gaat verder dan je functieomschrijving of je plek in het organogram. Het raakt aan hoe jij je verhoudt tot je werk, tot je waarden, tot jezelf. Vaak ben je je er nauwelijks van bewust, maar je handelen wordt er wel door gestuurd. Je staat steviger als je weet wie je bent als professional. Ook als het stormt.

De kracht van een stevig professioneel kompas
Een bewuste, stevige professionele identiteit geeft richting, houvast en eigenheid. Ze helpt bij lastige keuzes in je werk of loopbaan, juist als de context verandert. Het model voor professionele identiteit van Manon Ruijters helpt om daar zicht op te krijgen. Het biedt taal voor iets wat vaak onderhuids speelt: wat drijft je, waar kom je vandaan, en hoe beïnvloedt dat je werk? En het helpt óók om collega’s beter te begrijpen — want iedereen kijkt door een eigen bril. In het boek Je binnenste buiten beschrijft Ruijters hoe dit model tot stand kwam. Hier nemen we de korte versie als uitgangspunt.

Twee helften van jezelf
Het model bestaat uit twee halve cirkels: onder de streep gaat het over het ik, boven de streep over het wij.

De buitenste laag: wie jij bent als mens
De buitenrand verbeeldt je persoonlijke zelf. Dat gaat over alles wat jou tot jou maakt, van je waarden tot je gewoonten. Je spirituele zelf gaat over wat je drijft en waarin je gelooft, je sociale zelf over hoe je met anderen omgaat, en je materiële zelf over alles waar je ‘mijn’ voor kunt zetten: mijn huis, mijn lijf, mijn verantwoordelijkheid.

De binnenste laag: wie jij bent als professional
Binnen die persoonlijke laag ligt je professionele zelf: je kennis, ervaring, visie en praktijktheorie. Wat je hebt geleerd, waar je voor staat, de boeken die je leest, de gesprekken die je voert, en de overtuigingen die je meenam uit opleiding en praktijk. De buitenste en binnenste laag beïnvloeden elkaar voortdurend: de mens voedt de professional, en andersom.

Het speelveld van “wij”
Boven de streep draait het om de context waarin je werkt. De buitenste schil is het institutionele frame: de organisatie of sector met haar regels, gewoontes en waarden. Het kan zijn dat jouw overtuigingen botsen met die van de organisatie. Dan rijst de vraag: pas ik me aan, probeer ik iets te veranderen, of hoor ik hier niet thuis? Daarbinnen ligt het professionele frame: de groep vakgenoten (‘veranderaars binnen de VVT’), je team of collega’s waarmee je werkt. Ook daar gelden normen en vanzelfsprekendheden. Je beweegt ertussen: je wordt beïnvloed, maar beïnvloedt ook zelf.

In gesprek met jezelf en de ander
Bij elk van de partjes in het model kun je vragen stellen om je professionele identiteit helder in beeld te krijgen. Stel jezelf vragen als:

• Waar ga ik enthousiast in mee?

• Waar trek ik de grens?

• Welke denkers of doeners inspireren me?

• Wat blijft er liggen op mijn boekenstapel en waarom?

Zo’n gesprek, met een collega of professionele vriend, kan in korte tijd verrassend diep gaan.
Met echte aandacht en een paar goede vragen ontstaat helderheid over wat jou drijft en richting geeft.

De lastige collega — of toch niet?
Het model helpt niet alleen om jezelf te begrijpen, maar ook om met anderen te werken.
Soms lijkt een collega weerstand te bieden aan verandering. Maar is het echt weerstand, is het niet willen of niet kunnen, of raakt de verandering aan haar of zijn professionele identiteit?

Misschien ziet die collega de kwaliteit van zorg als háár persoonlijke verantwoordelijkheid.
Dan is het logisch dat verandering spanning oproept. Als je dat weet, kun je het gesprek anders voeren: “Hoe kunnen we ervoor zorgen dat jij ook in de nieuwe situatie goed werk kunt blijven doen?”

Zulke gesprekken vragen om empathie én professionaliteit. Ze maken verschil tussen botsen en bewegen.

Reflectie
Stevig staan in verandering begint niet bij een model, maar bij jezelf. Wie weet wie hij is, wat hem drijft en waar zijn grenzen liggen, kan met open blik meebewegen. Je professionele identiteit is geen etiket, maar een levend anker, dat je houvast geeft, juist als het stormt.